|
| MICHAŁ KAJKA |
 |
Michał Kajka (Kayka) patron Naszej Szkoły przyszedł na świat 25 września 1858 roku w Skomacku, małej wsi mazurskiego powiatu ełckiego.
Był pierwszym z czworga dzieci biednego rolnika Frycza Kajki i Justyny z Zawadzkich. Z domu rodzinnego wyniósł umiłowanie mowy polskiej.
Od siódmego roku życia uczęszczał do szkoły polskiej i ukończył ją z wyróżnieniem. Marzenia o dalszej nauce i zawodzie nauczyciela przekreśliła ostatecznie śmierć ojca. Musiał iść na służbę do gospodarzy, aby pomóc rodzinie. Nową kartę w życiu Michała Kajki otworzyła grupa wędrownych rzemieślników. Chłopiec porzucił służbę, został cieślą i uczył się murarstwa. Zawody te wykonywał do końca życia. W młodości ujawnił się jego talent poetycki, a natchnienie twórcze czerpał z codziennego życia Mazurów. |
Rodzinna strzecho, co mi w tęskności
Słyniesz z uciechy od mej młodości!
Niech lśnią z uciechy wspaniałe grody,
Rodzinnej strzechy milsze zagrody!
Niech w innym kraju pachną owoce
Tak jakby w raju kwiaty urocze.
Niech cudze strony chwali kto inny,
Ja - swe zagony i dom rodzinny!
Dźwięk ojców mowy, rodzinna strzecha
I umysł zdrowy - jest ma uciecha! |
Swą żonę Wilhelminę Karasiównę poznał w Ogródku koło Ełku. Tam też zamieszkał. Kajka debiutował jako poeta w ostródzkim piśmie „Mazur” wierszem pt. „Wstąpiliśmy teraz w drugą porę roku” w 1884 roku.
W 1886 r. ogłosił korespondencję
w „Nowinach Śląskich". W kolejnych latach jego wiersze ukazywały się w „Mazurze", „Gazecie Ludowej” (Ełk), „Mazurskim Przyjacielu Ludu". Pisma te były popularne wśród miejscowej ludności i Kajka stał się postacią znaną. Jednocześnie rozpoczął działalność społeczną i polityczną.
Od 1890 zajmował się biblioteką Towarzystwa Czytelni Ludowych w Ogródku, był w gronie założycieli Mazurskiej Partii Ludowej 1896 r.
W 1907 r. uczestniczył w spotkaniu polskich działaczy z Mazur i Wielkopolski w Szczytnie. |
 |
O, ojczysta nasza mowo.
Coś kwitnęła nam przed laty
Zakwitnij ,że nam na nowo
Jako kwitną w lecie kwiaty
Miła naszych ojców mowo
Coś w spuściźnie nam została
Rozwinże się nam na nowo
Byś się nam ozdobą stała.
Ojców mowo, co pieściła
Matka mnie w kołysce tobą
Słyń na nowo, byś świeciła
Nam światłością i ozdobą. |
 |
W 1918 r. z chwilą powstania państwa polskiego, Kajka drukując wiersz „Polska” przyznawał się publicznie do polskości. W okresie plebiscytu 1920 roku odważnie zaangażował się w działalność na rzecz Polski. Nie załamała
go przegrana plebiscytowa. W kolejnych latach uczestniczył w pracach Zjednoczenia Mazurskiego i Związku Polskich Towarzystw Szkolnych.
Na licznych spotkaniach narodowych deklamował swoje wiersze.
Odrębny dział w twórczości Michała Kajki stanowią wiersze poświęcone pięknu „krainy tysiąca jezior”. Wrażliwy na czarujące widoki opisywał lasy i jeziora mazurskie. Wiersze te wyrażały miłość i przywiązanie do rodzinnej ziemi, do mowy polskiej. Nie mogąc otwarcie mówić tego, o czym myślał, pragnął przynajmniej rozmiłować lud w ojczystej krainie, rozniecić tęsknotę za wolnością.
"Na Mazurskiej ziemicy
Jezior zgoła nie zliczy.
Blaskiem zdala odbijają,
Bardzo pięknie wyglądają.
A gdy spojrzy na nie wzrokiem,
Albo we dnie, albo z mrokiem
Radość w sercu się uczuwa..." |
|
Najciekawsze utwory Michała Kajki powstały w okresie po 1918 r. Dotyczyły one tematyki historycznej, obyczajowej, satyrycznej i religijnej. Wydano je w 1927 r. pod redakcją działaczki mazurskiej
E. Sukiertowej-Biedrawiny pod tytułem
„Pieśń mazurska”. Gorącym pragnieniem poety było aby jego wiersze trafiły wszędzie, by otworzyły się przed nimi drzwi chat i wrota dworów.
W latach 30-tych znajdował się pod stałą obserwacją nazistów. Uniemożliwiono
mu m.in. udziału w wycieczce Mazurów
do Polski w 1930 roku. W 1935 r. spotkał się z Melchiorem Wańkowiczem.
W ostatnich latach życia część utworów ogłaszał anonimowo.
Wieszcz ludu mazurskiego, poeta
i wybitny działacz regionalny, niestrudzony bojownik o polskość zmarł 22 września 1940 roku
w wieku 82 lat. |
 |
 |
Po śmierci utwory Kajki ukazywały się m.in. w zbiorach: Wybór wierszy (1954), Wiersze wybrane (1958), Zebrałem snop plonu... (1958), Z duchowej mej niwy... (1982).
Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski w 1945 roku, został także uhonorowany w 1958 roku pomnikiem w Ełku oraz muzeum
w Ogródku otwartym
w 1968 roku. |
 |
|
 |
Ten wybitny Polak i obrońca ludu mazurskiego został Patronem Naszej Szkoły 14 września 1961 roku.
Bibliografia
„40- lecie Szkoły Podstawowej nr 2 im. Michała Kajki w Nidzicy”, Nidzica 2001.
S. Achremczyk „Historia Warmii i Mazur”, Olsztyn 1992.
T. Oracki "Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku
(do 1945 roku)", Warszawa 1983.
www.michalkajka.pl
www.iwamir.info.pl
www.bemowopsz.110mb.com.pl |
| Opracował:
mgr Adam Gorzka |
|
